Από τη δεκαετία του 1990 η χρήση των ακτίνων λέιζερ στη θεραπεία της περιοδοντίτιδας συνεχώς επεκτείνεται. Έχουν χρησιμοποιηθεί στη μη χειρουργική θεραπεία της περιοδοντίτιδας είτε ως αποκλειστικό είτε ως συμπληρωματικό μέσο των εργαλείων χειρός και των υπερήχων για την αποτρύγωση και την ριζική απόξεση. Η λειτουργία τους στηρίζεται στην απομάκρυνση των μικροβίων και των ενδοτοξινών που αυτά παράγουν, της τρυγίας και του επιφανειακού "μολυσμένου" στρώματος της επιφάνειας της ρίζας. Το ερώτημα που προκύπτει όμως είναι κατά πόσο μπορούν να αποτελέσουν πράγματι αποτελεσματική αποκλειστική μέθοδο συντηρητικής περιοδοντικής θεραπείας ή αν προσφέρουν κάποιο επιπρόσθετο κλινικό όφελος σαν συμπληρωματικό μέσο της συμβατικής θεραπείας. Στα ερωτήματα αυτά έχει απαντήσει η Αμερικάνικη Ακαδημία Περιοδοντολογίας (American Academy of Periodontology, A.A.P.) η οποία τον Απρίλιο του 2011 κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

1) Συμπληρωματικά της συντηρητικής περιοδοντικής θεραπείας, η χρήση των λέιζερ δε φαίνεται να βοηθά στην περαιτέρω μείωση του βάθους θυλάκου.

2) Η χρήση τους ως μονοθεραπεία δεν τεκμηριώνεται από τις περισσότερες μελέτες.

3) Τα δεδομένα των ερευνών για την αποτελεσματικότητά τους στη μείωση των μικροβίων υποουλικά είναι αντιφατικά.

http://www.joponline.org/doi/pdf/10.1902/jop.2011.114001

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας αφού ο αριθμός των διαβητικών ασθενών αυξάνεται συνεχώς. Στην Ελλάδα, το 7.7-19.5% του πληθυσμού ηλικίας >50 ετών πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υψηλό είναι και το ποσοστό των αδιάγνωστων περιπτώσεων. Μάλιστα υπολογίζεται πως στο 30% των ασθενών η διάγνωση γίνεται τυχαία στα πλαίσια άλλου ελέγχου  ή λόγω εμφάνισης κάποιας επιπλοκής.

Η σχέση περιοδοντίτιδας κ σακχαρώδη διαβήτη έχει μελετηθεί εκτενώς, ήδη από τη δεκαετία του 1960, και σήμερα πλέον μπορούμε και μιλάμε για μια αμφίδρομη σχέση. Η περιοδοντίτιδα κατατάσσεται ως η 6^η κατά σειρά επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη και μάλιστα η συχνότητα εμφάνισης, η βαρύτητα και ο ρυθμός εξέλιξής της είναι μεγαλύτερα στους διαβητικούς. Πιο συγκεκριμένα, ο κίνδυνος ανάπτυξης περιοδοντίτιδας είναι περίπου 3 φορές υψηλότερος στους διαβητικούς, ενώ η καταστροφή των περιοδοντικών ιστών αρχίζει πολύ νωρίτερα. Σημαντικός είναι και ο γλυκαιμικός έλεγχος του ασθενή, γιατί τα επίπεδα ελέγχου του σακχαρώδη διαβήτη επηρεάζουν την ανάπτυξη, εξέλιξη και θεραπεία της περιοδοντίτιδας, με την έννοια ότι όσο χειρότερος είναι ο γλυκαιμικός έλεγχος, τόσο μεγαλύτερη είναι η περιοδοντική καταστροφή, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι οι καλά ρυθμισμένοι διαβητικοί ανταποκρίνονται στην περιοδοντική θεραπεία όπως και οι μη διαβητικοί.

Από την άλλη, και η περιοδοντική νόσος επηρεάζει τη βαρύτητα του σακχαρώδη διαβήτη και δυσχεραίνει το γλυκαιμικό έλεγχο. Οι διαβητικοί ασθενείς με γενικευμένη προχωρημένη περιοδοντίτιδα εμφανίζουν φτωχότερο γλυκαιμικό έλεγχο και μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές. Επίσης έχει παρατηρηθεί μικρή βελτίωση των επιπέδων του γλυκαιμικού ελέγχου μετά από συντηρητική περιοδοντική θεραπεία.

Όπως αναφέρθηκε και στο άρθρο «Προβλήματα των Ούλων που επηρεάζουν το χαμόγελο: θεραπεύονται?» η υφίζηση" των ούλων είναι η υποχώρηση των ούλων που οδηγεί σε απογύμνωση του δοντιού. Η κάλυψη της αποκαλυμμένης ρίζας γίνεται μικροχειρουργικά συνήθως με τοποθέτηση μοσχεύματος ούλων από την υπερώα (ουρανίσκο).

Παρακάτω παρουσιάζεται σειρά εικόνων με το αποτέλεσμα της επούλωσης. Η ασθενής προσήλθε στο ιατρείο με υφίζηση στον κάτω κεντρικό τομέα, που οφειλόταν στην υψηλή πρόσφυση του χαλινού και τις έντονες ορθοδοντικές δυνάμεις που ασκήθηκαν. Η ασθενής είναι 34 ετών και δεν καπνίζει. Της δόθηκαν οδηγίες στοματικής υγιεινής, ώστε να μην τραυματίζει ακόμα περισσότερο το ούλο στην περιοχή και της παρουσιάστηκε το σχέδιο θεραπείας. Λόγω της εκτεταμένης υφίζησης και της έλλειψης επαρκούς εύρους κερατινοποιημένων ιστών (δηλαδή ιστών επαρκούς εύρους και πάχους χαμηλότερα - ακρορριζικότερα της υφίζησης), αποφασίστηκε πως η κάλυψη της ρίζας θα γινόταν σε δύο στάδια: 1) πρώτα θα βάζαμε ένα μόσχευμα από τον ουρανίσκο (ελεύθερο ουλικό μόσχευμα) για να παχύνουμε τους ιστούς και 2) μετά από 6-8 εβδομάδες θα «τραβούσαμε προς τα πάνω» το νέο σκληρό ιστό (μυλική μετατόπιση κρημνού με σύγχρονη τοποθέτηση μοσχεύματος συνδετικού ιστού). Στην εικόνα 1 φαίνεται η αρχική εικόνα, όπως προσήλθε η ασθενής στο ιατρείο. Στην εικόνα 2 απεικονίζεται η επούλωση 6 εβδομάδες μετά την 1^η επέμβαση και στην εικόνα 3 το τελικό αποτέλεσμα, 2 μήνες μετά τη 2^η επέμβαση.

Εικόνα 1: αρχική εικόνα

Εικόνα 2: πριν τη 2η επέμβαση

Εικόνα 3: τελικό αποτέλεσμα

Ένα λαμπερό χαμόγελο αποτελεί σημαντική παράμετρο για μια θετική πρώτη εντύπωση στη σύγχρονη κοινωνία. Πολλοί είναι όμως οι παράγοντες που μπορεί να το επηρεάσουν. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα δόντια έχουν ένα αρμονικό σχήμα και χρώμα, όμως τα ούλα παρουσιάζουν ανωμαλίες στο σχήμα (υφιζήσεις ούλων) ή δε βρίσκονται σε αρμονία με τα χείλη (ουλικό χαμόγελο). Μια τέτοια απόκλιση από το ιδανικό σχήμα των ούλων μπορεί να εντοπιστεί σε μεμονωμένα δόντια, σε ορισμένες περιοχές το στόματος ή ακόμα και σε ολόκληρη τη γνάθο. Αν και μεγάλος αριθμός ανθρώπων εμφανίζει τέτοια προβλήματα, δεν τα αντιμετωπίζει, είτε γιατί δε γνωρίζει ότι μπορεί να διορθωθούν είτε επειδή δε γνωρίζει την ευκολία με την οποία πραγματοποιείται η τεχνική αυτή.

Ως "υφίζηση" των ούλων ορίζεται η υποχώρηση των ούλων που οδηγεί σε απογύμνωση του δοντιού και έτσι τα δόντια δείχνουν μεγαλύτερα. Πέρα από πιθανό αισθητικό πρόβλημα, ο ασθενής μπορεί να έχει ενοχλήσεις στο κρύο ή δυσκολία στο βούρτσισμα, ενώ λόγω της αποκάλυψης της ρίζας το δόντι μπορεί να γίνει πιο ευάλωτο στην τερηδόνα. Τα αίτια που την προκαλούν είναι:

• Περιοδοντίτιδα: Η απώλεια του στηρικτικού οστού του δοντιού συνοδεύεται και από αντίστοιχη απώλεια ούλων.
• Τραυματικό βούρτσισμα με έντονες κινήσεις και σκληρές οδοντόβουρτσες (εικ. 1): Η υποχώρηση αφορά κυρίως την μπροστινή πλευρά του δοντιού, ενώ παραμένει ούλο στην περιοχή μεταξύ των δοντιών.
• Λάθος θέση του δοντιού στη γνάθο, όταν το δόντι έχει ανατείλει πιο παρειακά από το φυσιολογικό.
• Υψηλή πρόσφυση του χαλινού (εικ. 2): Όταν ο χαλινός (μαλακός ιστός στο χρώμα του ούλου που συνδέει τα ούλα με τα χείλη) φτάνει αρκετά ψηλά μεταξύ των κεντρικών τομέων και «τραβάει» το ούλο.

Όταν η υφίζηση οφείλεται σε περιοδοντική νόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις δε θεραπεύεται. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, με την πλαστική χειρουργική του περιοδοντίου μπορούμε να επιτύχουμε από 75% μείωση της υφίζησης μέχρι και 95% κάλυψη της ρίζας. Για να φέρει όμως η επέμβαση τα επιθυμητά αποτελέσματα, η αλλαγή οδοντόβουρτσας και τρόπου βουρτσίσματος είναι αναγκαία. Ο ασθενής χρειάζεται να μάθει να χρησιμοποιεί μόνο μαλακή οδοντόβουρτσα και να κάνει πάντα ήπιες κινήσεις κατά το βούρτσισμα.

Ένα άλλο συχνό αισθητικό πρόβλημα είναι το «ουλικό χαμόγελο», όταν δηλαδή αποκαλύπτονται υπερβολικά τα ούλα και τα δόντια (ή ένα δόντι μεμονωμένο) φαίνονται κοντά και τετράγωνα.

Η πλαστική χειρουργική του περιοδοντίου είναι η θεραπεία που έχει σαν βασικό στόχο να διορθώσει τα αισθητικά προβλήματα των περιοδοντικών ιστών. Πρόκειται για μια πολύ συντηρητική τεχνική της αισθητικής περιοδοντολογίας με την οποία μπορούμε να διορθώσουμε το σχήμα των ούλων και να δημιουργήσουμε ένα όμορφο, αρμονικό χαμόγελο.

Η κάλυψη της αποκαλυμμένης ρίζας γίνεται μικροχειρουργικά συνήθως με τοποθέτηση μοσχεύματος ούλων από την υπερώα (ουρανίσκο). Σε πιο εκτεταμένες υφιζήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί τεχνητό μόσχευμα. Ανάλογα με το είδος και τον βαθμό της υφίζησης, ο περιοδοντολόγος μπορεί να εκτιμήσει τον βαθμό του προσδοκόμενου αποτελέσματος πριν από την διόρθωση. Στην περίπτωση του ουλικού χαμόγελου, ένα μέρος των ούλων, που κρίνεται ότι είναι περιττό, αφαιρείται, ενώ είναι πιθανό να αφαιρεθεί και ένα μικρό μέρος από οστό γύρω από τα δόντια. Και στις δύο περιπτώσεις, οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται στο ιατρείο, με τοπική αναισθησία και διαρκούν περίπου 1 ώρα. Τα ειδικά λεπτά ράμματα αφαιρούνται μετά 10-14 ημέρες, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ήπιος και ελεγχόμενος και η επούλωση ολοκληρώνεται σε λίγες εβδομάδες.

 Εικόνα 1:

Εικόνα 2:

Απορίες σε σχέση με τα Οδοντικά Εμφυτεύματα (Μέρος Ι)

Τι συμβαίνει αν χάσω ένα δόντι;
Τα συνηθέστερα προβλήματα που προκύπτουν από την απώλεια των δοντιών είναι μειωμένη ικανότητα μάσησης, μετακινήσεις των γειτονικών δοντιών και αλλοίωση του χαμόγελου. Επιπλέον αρχίζει και παρατηρείται και απώλεια του οστού που στήριζε τα δόντια, η οποία οδηγεί σταδιακά σε ατροφία των γνάθων, με αποτέλεσμα να γίνονται εντονότερες οι ρυτίδες γύρω από το στόμα και να παρατηρείται πτώση του άνω χείλους.

Γέφυρα / Οδοντοστοιχία ή Εμφύτευμα;
Οι γέφυρες απαιτούν τον τροχισμό των διπλανών δοντιών που θα στηρίξουν την αποκατάσταση, ενώ οι οδοντοστοιχίες είναι κινητές εργασίες που μπορεί να δημιουργούν δυσκολία στη μάσηση και στην ομιλία ή ακόμη και τραυματισμό των μαλακών ιστών, λόγω της μειωμένης συγκράτησης. Τα εμφυτεύματα αποτελούν τη σύγχρονη εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της έλλειψης των δοντιών. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα τους είναι:

1)Δεν απαιτούν τροχισμό των διπλανών δοντιών
2)Εμποδίζουν την περαιτέρω οστική απώλεια
3)Μπορούν να δώσουν σε ασθενείς με οδοντοστοιχίες είτε μια πιο σταθερή οδοντοστοιχία είτε μια ακίνητη εργασία
4)Τα δόντια που κατασκευάζονται πάνω τους είναι σαν τα φυσικά
5)Βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που τα φέρουν

Τι είναι τα οδοντικά εμφυτεύματα;
Το οδοντικό εμφύτευμα είναι μια κατασκευή από τιτάνιο που αντικαθιστά την ρίζα ενός δοντιού και πάνω στο οποίο θα «βιδωθεί» μια θήκη. Εφαρμόζονται από τη δεκαετία του 1950, όταν ερευνητές διαπίστωσαν πως το τιτάνιο σχηματίζει ένα πολύ ισχυρό δεσμό με το οστό που το περιβάλλει, μια διαδικασία που ονομάζεται οστεοενσωμάτωση.

Υπάρχει ηλικιακός περιορισμός για την τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων;
Εφόσον δεν υπάρχουν προβλήματα γενικής υγείας, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην τοποθέτηση εμφυτευμάτων. Η μόνη εξαίρεση είναι τα παιδιά, γιατί θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των γνάθων πριν την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων (μετά την ηλικία των 16-18 χρόνων).

Μπορεί να απορρίψει ο οργανισμός τα εμφυτεύματα;
Το τιτάνιο είναι υλικό συμβατό με τον οργανισμό, εξάλλου χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια και στην ορθοπαιδική. Το τιτάνιο έχει την ικανότητα να οστεοενσωματώνεται, να «κολλάει» δηλαδή με το οστό που το περιβάλλει. Ο οργανισμός λοιπόν ΔΕΝ απορρίπτει τα οδοντικά εμφυτεύματα.

Ποιά είναι η διάρκεια ζωής των εμφυτευμάτων;
Με την κατάλληλη φροντίδα τα εμφυτεύματα μπορούν να διαρκέσουν μια ζωή. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται ποσοστά επιτυχίας των εμφυτευμάτων >95% σε βάθος 30 χρόνων. Από τη στιγμή που γίνεται σωστή μελέτη του κάθε περιστατικού και με την προϋπόθεση ότι εφαρμόζεται πολύ καλή στοματική υγιεινή από τον ασθενή, δεν προκύπτουν προβλήματα. Προβλήματα μπορεί να προκύψουν λόγω παραμελημένης στοματικής υγιεινής. Σε έναν ασθενή που δε βουρτσίζει σωστά, η συγκέντρωση μικροβιακής πλάκας και τρυγίας μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια οστού γύρω από το εμφύτευμα, όπως ακριβώς και στα δόντια (ουλίτιδα – περιοδοντίτιδα στα δόντια, περιεμφυτευματική βλεννογονίτιδα – περιεμφυτευματίτιδα στα εμφυτεύματα). Άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν κάποιες επιπλοκές είναι το κάπνισμα και το σφίξιμο των δοντιών (βρουξισμός).

Με την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων μπορεί να τοποθετηθούν άμεσα δόντια (άμεση φόρτιση);
Ναι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η άμεση φόρτιση ενδείκνυται σε κάποιες περιπτώσεις εμφυτευμάτων που τοποθετούνται στην κάτω γνάθο, όπου λαμβάνονται πρώτα υπόψη η οστική πυκνότητα, ο αριθμός των εμφυτευμάτων που θα τοποθετηθούν και το μυϊκό σύστημα του ασθενούς. ΔΕ συνίσταται για εμφυτεύματα που τοποθετούνται στην άνω γνάθο, όπου το οστό είναι συνήθως πιο μαλακό και απαιτείται περισσότερος χρόνος για οστεοενσωμάτωση.

Μετεγχειρητικές Οδηγίες
1. Οι επεμβάσεις στο στόμα μπορεί να προκαλέσουν μετεγχειρητικό πόνο. Μπορείτε να πάρετε παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως Depon, Panadol, Algofren.
2. Η ασπιρίνη απαγορεύεται!!!!
3. Την 1η ημέρα να αποφεύγετε τις συνεχείς στοματοπλύσεις, φέρνουν αιμορραγία.
4. Τις 3 πρώτες ημέρες να αποφεύγετε το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη, την παραμονή σε πολύ θερμό περιβάλλον, τη γυμναστική και την κουραστική δουλειά, γιατί φέρνουν πρήξιμο.
5. Την 1η ημέρα να βάζετε εξωτερικά επιθέματα πάγου ανά 5λεπτά (5λεπτά πάνω, 5λεπτά εκτός), 8-10 φορές, για να μειωθεί το πρήξιμο. Από τη 2η ημέρα και μετά ο πάγος απαγορεύεται, γιατί φέρνει μεγαλύτερο πρήξιμο!!!
6. Την 1η ημέρα να αποφύγετε τις σκληρές και πολύ ζεστές τροφές.
7. Τις 3 πρώτες ημέρες να χρησιμοποιείτε μετά τα γεύματα το στοματικό διάλυμα και το τζελ χλωρεξιδίνης που σας πρότεινε ο γιατρός και να μη χρησιμοποιείτε οδοντόβουρτσα για να μην κοπούν τα ράμματα.
8. Από την 4η ημέρα μπορείτε να αρχίσετε το βούρτσισμα με μαλακή οδοντόβουρτσα.
9. Αν ο γιατρός έχει τοποθετήσει γάζα στο στόμα σας μετά την επέμβαση, αυτή πρέπει να κρατηθεί στη θέση της για 30min.
10. Αν το βράδυ μετά την επέμβαση δείτε αιμορραγία, τυλίξτε μία γάζα και δαγκώστε για 30min τουλάχιστον.
11. Εάν σας συστήθηκε αντιβιοτικό, μην το παραλείψετε. Συνήθεις δόσεις είναι ανά 8/ωρο ή 12/ωρο για 5 ημέρες.

Ακολουθώντας τις οδηγίες, δε θα αντιμετωπίσετε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα.